"Vorschriften Denken An Alles"

Tek yumurta ikizleri Quay Kardeşler’in (Stephen Quay ve Timothy Quay), bir dolu kısa film ve TV çalışmalarından sonra gerçekleştirdikleri ilk uzun metrajlı filmleri olan, 1995 yapımı Institute Benjamenta, or This Dream People Call Human Life / Benjamenta Enstitüsü ya da İnsan Hayatı Verilen Bu Rüya filmini tek sözcükle betimleyecek olsaydım tereddütsüz 'muamma' sözcüğünü seçerdim. DVD ekstralarında yer alan, yönetmenlerle yapılmış röportaj dahil olarak kesintisiz izlediğimiz film sanki sürekli “sen beni anlayamazsın” der gibiydi. İyi bir deneyim Quay Kardeşler’in filmini izlemek !

---

Yazar Robert Walser’in “Uşaklık” üçlemesinin son romanı olan “Jakob von Gunten”, Quay Kardeşler’in Alan Passes ile birlikte senaryoya katkılarıyla sonu romandan tamamen farklılaştırılarak, sinema tarihinin kült filmlerinden birine dönüştürülmüş. Film başlar başlamaz bende de çağrışım yaptığı üzere David Lynch’in Eraserhead / Silgikafa (Silicikafa) filmi ile karşılaştırılmış hep. Ancak rahatlıkla söyleyebilirim ki Institute Benjamenta, or This Dream People Call Human Life / Benjamenta Enstitüsü ya da İnsan Hayatı Verilen Bu Rüya filmini Eraserhead / Silgikafa (Silicikafa) filminden ayıran ilk önemli fark tamamen bu Dünya’da geçiyor olması !:)

---

Jakob von Gunten adlı kendi halinde bir adam, genç erkeklere uşaklık eğitimi veren Johannes ve Lisa Benjamenta kardeşlerin yönettiği Benjamenta Enstitüsü’ne kaydolur. Jakob’tan başka 6 öğrenci vardır. Lisa’nın verdiği dersler birbirinden saçmasapan bir şekilde geçmekte ancak kimse şikayet etmemekte ve hiçbir yere de gitmemektedir. Jakob hariç uşaklık etmeye hazırlanan tüm adaylar sorgusuz sualsiz itaat etmeyi öğrenmektedirler.

Memnuniyetsiz tek öğrenci olan Jakob zamanla ağabeyi ile tuhaf bir ilişki içerisinde olduğunu sezinlediğimiz Lisa’ya ilgi duymaya başlayacak ve kuralların çoktan düşünülüp, her şeyin yerli yerine yerleştirilmiş olduğu akıllara zarar Uşaklık Okulu Benjamenta Enstitüsü’nde hiçbir şey eskisi gibi olmayacaktır !

---

Sinefillerin arşivlerinde olması gereken sinema tarihinin başyapıtlarından birisi Institute Benjamenta, or This Dream People Call Human Life / Benjamenta Enstitüsü ya da İnsan Hayatı Verilen Bu Rüya. Her ne kadar filme karşı mesafeli kaldıysam da kesinlikle tavsiye ediyorum.