Kökleri İran’a uzanan (yönetmenin annesi Tahran doğumlu, yemek kitapları yazarı Necmiye (Najmieh) Batmanglij'dir), Fransa doğumlu, Amerikalı yönetmen
Zal Batmanglij’in 2013 yapımı
The East / Doğu filmi Pazar öğleden sonramızı ışıl ışıl aydınlattı tek kelimeyle. Filmin adı
The East / Doğu, Dünya’mızı kimyasal atıklarıyla boğan, yan etkileri korknuç sonuçlar veren ilaçlar üretip satan firmalara karşı çevreci aktivist eylemlere imza atan anarşist bir grubun adı. Filmin senaryosunu birlikte kotaran yönetmen Zal Batmanglij ve filmin başrol oyuncusu Brit Marling (bakınız:
Another Earth), 2009 yılında birlikte bir şey satın almadan, çöpten yemek yiyen aktivistlere katılarak “freeganism” felsefesini öğrenmişler ve senaryoyu oluştururken bu aktivistlerden edindikleri deneyimlerden fazlasıyla yararlanmışlar. Filmi izlerken yönetmenin filmine “The East” adını vermesinin sebebini kökenlerine, yani kökenlerinin doğudan gelmesine bağlamıştım.
Şuradaki röportajdan öğrendiğime göre pek de yanılmamışım bu kanımda, çünkü Zal Batmanglij filmine “The East” adını vermesinin pekçok sebepten kaynaklandığını, bunlardan birinin de doğunun, batılılar için “öteki” anlamına gelmesi sebebiymiş. Batmanglij batı ile doğu tezatlığını filmine yansıtmak istemiş ve filmin ana kahramanına yaptırtmak istediği kafa karıştırmak olayını izleyicilerine yansıtmayı da çok güzel sağlamış filmiyle.
”The East” yani “Doğu”, kendilerini bir nevi uyandırma servisi olarak düşünen anarşist bir grup aslında. Filminin "izleyicisini değiştirmeye değil düşünmeye itmesini hedeflediğini belirtmiş" yönetmen. İstanbul’daki izleyicisi olan benim üzerimde başarıya ulaştığını rahatlıkla söyleyebilirim.
"Biz Doğu'yuz.
Sizin uyandırma servisiniziz.
Sizden hiçbir şey saklamıyoruz.
Biz siziz.
..."
Filmde yer alan "Doc's Song / Doktorun Şarkısı" adındaki dokunaklı piyano soloyu, yönetmenin müzisyen kardeşi
Rüstem Batmanglij bu film için özel bestelemiş.
Bu arada, yönetmen ve müzisyen kardeşlerin adlarına bakınca, İranlı anne ve babanın oğullarına İranlıların ünlü kahramanı Zaloğlu Rüstem'den esinlenerek "Rüstem" ve "Zal" adlarını verdiklerini algılayabiliriz. Meraklısı Zaloğlu Rüstem ile ilgili pek çok bilgiye netten ulaşabilir.
Son bir not olarak, yönetmen Zal Batmanglij ile yönetmen Mike Cahill (bakınız:
Another Earth) ve de her ikisinin de gözde oyuncusu Brit Marling'in çok yakın arkadaş olduklarını da belirterek, Batmanglij'in Georgetown Üniversitesi'nde bir felsefe kursunda Mike Cahill ile tanıştıktan sonra tüm hayatının sinemaya doğru yönlendiğini de ekleyip sonlandırıyorum bugünkü günce girdimi.
