Mahi va gorbeh

İranlı yönetmen Shahram Mokri'nin ikinci uzun metrajlı, 2013 yapımı Mahi va gorbeh ماهی و گربه) / Fish & Cat / Balık ve Kedi filmi, son zamanlarda izlediğim en ilginç film. Kocaman bir ormanın içinde, iki saati aşkın bir sürede izleyici geren, heyecanlandıran, düşündürten, hüzünlendiren, ilginç çekim tekniğiyle ve karakterlerin iç sesleriyle şaşırtan bir film olmuş Mahi va gorbeh ماهی و گربه) / Fish & Cat / Balık ve Kedi!

---

Filmdeki karakterlerden Maral'ı kitap okurken görüyoruz. "Ne okuyorsun?" diye soran adama, "Kırmızı Defter" diye yanıt veriyor Maral. Paul Auster'ın, benim de sevdiğim öykülerinin yer aldığı 'The Red Notebook / Kırmız Defter" kitabı olmalı diye düşünüyorum.

---

Filme adını veren ve filmin sonunda ormanda parçalarını çalrken de yer alan Pallett grubu ve şarkıları Mahi va gorbeh ماهی و گربه) ayrı güzel!

Grubun filmden bir karesi

İçinden Kitap/lar Geçen Filmler

Her karesini fotoğraf haline getirip saklamak istediğim Metin Erksan'ın 1965 yapımı Sevmek Zamanı / Time to Love filminde, 'esas kız' Meral, Ovidivs'in "Sevişme Yolu / Ars Amatoria" kitabını okumaktadır.

Traumstadt

Johannes Schaaf'ın 1973 yapımı Traumstadt / Dream City / Rüya Şehir filmi gerçeküstü tablolarda kayboluyormuşsunuz hissiniz veriyor. Ütopik bir kente gidip yaşamak üzere davet edilirseniz iki değil yirmiiki kez düşünmeniz gerek gidip gitmeyeceğinizi!

La ilusión viaja en tranvía

Luis Buñuel'in Meksika'da çektiği filmlerden 1954 yapımı La ilusión viaja en tranvía / Illusion Travels by Streetcar / Tramvayla Yanılsama Seyahati, hayatları boyunca çalıştıkları 133 numaralı tramvayın kullanım dışı kalacağını öğrenen iki tramvay sürücüsünün (vatman), sarhoş olup son bir kez sevdikleri tramvayla yolculuğa çıkmalarını anlatıyor. Farklı kesitlerden farklı bireyleri buluşturuyor tramvay...

Kayıplar...

Önce Harper Lee, sonra Umberto Eco!
Bülbül kanatsız, "Gülün Adı" solgun şimdi!

İçinden Kitap/lar Geçen Filmler

"İçinden Kitap/lar Geçen Filmler" kategorisni aslında kısa bir süre önce, Martin Scorsese'nin 1985 yapımı After Hours / Geç Saatler filmiyle ilgili iz düşürürken eklemiştim. Mike Leigh'in sevdiğim filmlerinden Naked / Çıplak filminde David Thewlis'in canlandırdığı ana kahraman Johnny'nin okuduğu "Chaos" kitabı aklıma takıldığından olsa gerek izlediğim tüm filmlerdeki kitapları "Ay'dan İzlenimler"'e not etmeye karar verdim. İşte içinden kitap/lar geçen film kareleri!

---

Mike Leigh'in 1993 yapımı Naked / Çıplak filminden geçen James Gleick'ın "Chaos" kitabı.

---

Mike Leigh'in 2010 yapımı Another Year / Başka Bir Yıl filminden geçmekte olan Gabriel Márquez'in ""Love in the Time of Cholera / Kolera Günlerinde Aşk" ile S. Halliday'in "The Great Stink of London / Büyük Londra Kokusu" kitapları.

---

---

François Truffaut'nın 1959 yapımı Les Quatre Cent Coups / The 400 Blows / 400 Darbe filminden geçen Honoré de Balzac Kitabı.

---

François Truffaut'nın 1968 yapımı Baisers volés / Stolen Kisses/ Çalınmış Öpücükler filminden geçen Honoré de Balzac'ın "Le Lys dans la Vallée / The Lily in the Valley / Vadideki Zambak" kitabı.

---

François Truffaut'nın 1969 yapımı La sirène du Mississipi / Mississippi Mermaid / Mississippi Denizkızı filminden geçen Honoré de Balzac'ın "La Peau de Chagrin / The Magic Skin / Sihirli Ten" kitabı.

---

François Truffaut'nın 1970 yapımı Domicile conjugal / Bed & Board / Oda - Kahvaltı filminden geçen "Nureyev" ile "Les Femmes Japonaisse / Japanese Women / Japon Kadınlar" kitapları.

---

451 Fahrenheit kitap kağıdının tutuşma sıcaklığı. François Truffaut'nın 1959 yapımı Fahrenheit 451 filminden geçen ilk kitap Cervantes'in "Don Quixote / Don Kişot" kitabı.

Ve işte bu karelerde de maalesef yanan kitaplar...

---

---

Jean-Luc Godard'ın 1965 yapımı Alphaville, une étrange aventure de Lemmy Caution / Alfakent, Lemmy Caution'un Tuhaf Bir Macerası filminden geçen Paul Éluard'ın "Capitale de la douleur / Capital of Pain / Acının Başkenti" kitabı.

---

Jean-Luc Godard'ın 1966 yapımı Made in U.S.A filminden geçen Horace McCoy'un "Kiss Tomorrow Goodbye / Adieu la vie, adieu l'amour..." by kitabı.

---

Jean-Luc Godard'ın 2010 yapımı Film socialisme / Sosyalizm filminden geçen Honoré de Balzac'ın Les "Illusions perdues / Lost Illusions / Sönmüş Hayaller" kitabı.

---

---

Éric Rohmer'in 1962 – 1972 yılları arasında çektiği Les 6 Contes moraux / Six Moral Tales / Ahlak Üzerine Altı Hikaye'nin üçüncüsü olan 1967 yapımı La Collectionneuse / The Collector / Koleksiyoncu Kız filminden geçen Albert Béguin'in "Le Romantisme Allemand / German Romanticism / Alman Romantizmi" kitabı.

Éric Rohmer'in 1962 – 1972 yılları arasında çektiği Les 6 Contes moraux / Six Moral Tales / Ahlak Üzerine Altı Hikaye'nin sonuncusu olan 1972 yapımı L'Amour l'après-midi / Love in the afternoon / Öğledensonra Aşk filminden geçen Herbert Marcuse'nin "Éros et civilisation / Eros and Civilization / Eros ve Uygarlık" kitabı.

---

---

Claude Chabrol'un 1977 yapımı Alice ou la dernière fugue / Alice or the Last Escapade / Alice, Son Macera filminden geçen Jorge Luis Borges'in "Fictions / Kurgular" kitabı.

---

Claude Chabrol'un 1978 yapımı Violette Nozière filminden geçen Paul Claudel'in "Le Soulier de satin / The Satin Slipper / Saten Terlikler" kitabı.

---

---

Jean Eustache'ın 1973 yapımı La maman et la putain / The Mother and the Whore / Anne ve Fahişe filminden geçen Comtesse de Ségur'un "Les Malheurs de Sophie / Sophie'nin Talihsizlikleri" kitabı.

---

---

Brian De Palma'nın 1970 yapımı Hi, Mom! / Merhaba Anne! filminden geçen Martin Oppenheimer'ın "The Urban Guerrilla / Şehir Gerillası" kitabı.

---

---

Martin Scorsese'nin 1985 yapımı After Hours / Geç Saatler filminden geçmekte olan Henry Miller'ın "Yengeç Dönencesi / Tropic of Cancer" kitabı.

---

---

Nicolas Gessner'ın 1976 yapımı The Little Girl Who Lives Down The Lane / Yolun Sonundaki Küçük Kız filminden geçen Emily Dickinson'ın "Poetry / Şiirler" kitabı.

---

---

Michael Almereyda'nın 2015 yapımı Experimenter / Deneyci filminden geçen George Orwell'ın '1984' kitabı.

---

Talvar

Hint kadın yönetmen Meghna Gulzar'ın 2015 yapımı Talvar / Guilty / Suçlu filmi, 2008 yılında gerçekleşmiş olan ve Noida çifte cinayet olayı adıyla anılan gerçek bir olay üzerinden kurgulanmış bir film. Hikayenin akışı Akira Kurosawa'nın Rashômon filminde olduğu gibi farklı kişilerce farklı açılardan anlatılmış. İzleyicisini hiç sıkmıyor Talvar filmi, pek çok soruyla merakta bırakarak sonlanıyor!

Kiseye Berendj

İranlı yönetmen Mohammad-Ali Talebi, çocukları çok ama çok iyi yönetiyor filmlerinde... Yönetmenin 1998 yapımı Kiseye Berendj / Bag of Rice / Bir Çuval Pirinç filmi, küçük kızla yaşlı komşularının kuponları kullanarak ücretsiz almak için hak ettikleri bir çuval pirincin peşinde Tahran sokaklarındaki maceralarına odaklanıyor. Yine hüzünlü bir masal tadında...

Chakmeh

İranlı yönetmen Mohammad-Ali Talebi'nin 1993 yapımı Chakmeh / The Boot / Çizme filmi İran'ın temzi kalpli, yardımsever iyi insanlarını devleştiriyor ekranda! Her çocuğun hayalinde olan kırmızı lastik çizmeler peşinde hüzünlü bir masal tadında...

Hui guang zoumingqu

Hsiang Chienn'in 2014 yapımı Hui guang zoumingqu / Exit / Çıkış filmi Tayvanlı 45 yaşındaki bir kadının, Ling'in portesini çiziyor. Az konuşmalı bir film Hui guang zoumingqu / Exit / Çıkış. Başroldeki Shiang-chyi Chen oldukça iyi vermiş hemen menopoz arifesindeki, Ling'in yalnızlık, hüzün ama yer yer hayallerle süslü hayatını!

Human

Fransız fotoğrafçı, gazeteci ve yönetmen Yann Arthus-Bertrand, Uruguay'ın eski devlet başkanı Jose Mujica hariç sıradan insanlardan, değişik etnik kökenlerden seçtiği bir dolu insanla yapmış olduğu görüşmelerin ve havadan muhteşem çekimlerin yer aldığı, 2015 yapımı Human / İnsan filmi çok ama çok güzel ve etkileyici.

---

Human / İnsan olup, Human / İnsan gibi hissedip, Human / İnsan kalarak izlemeniz dileğimle!

---

Ayrıca Human / İnsan filminin içinden Türkçe bir şarkı geçiyor, sorulara cevap veren bir Afganlı mülteci de geçtiği ülkelerden bahsederken Türkiye'yi de sayıyor...

Mrs. Dalloway

Virginia Woolf'un en ilginç romanlarından Mrs. Dalloway, ünlü "Mrs. Dalloway çiçekleri kendisinin alacağını söyledi." cümlesiyle başlar, 13 Haziran 1923 tarihinde akşam vereceği partinin hazırlıklarını yapan Mrs. Dalloway'in anılarına dönüşleriyle birlikte zaman zaman otuz yıl öncesine de değinirken aslında o tek günün, 13 Haziran 1923'ün öyküsünü anlatır. Kitapta ayrıca Mrs. Dalloway'in çiçeklerini alacağı dükkanın dışında göreceği ve daha sonra hakkında dolaylı olarak daha ayrıntılı bilgi edineceği Septimus Warren Smith'in öyküsü de yer almaktadır. Hollandalı yönetmen Marleen Gorris, Virginia Woolf'un romanından uyarladığı, 1997 yapımı Mrs. Dalloway filminde kitaptan o ünlü ilk cümleyle başlamayı tercih etmeyerek, Septimus'un 1. Dünya Savaşı sonlarında İtalyan cephesindeki arkadaşının ölümünde yaşadığı travmayla başlamayı seçmiş.

---

Yanılmıyorsam, Mrs. Dalloway'in filme dönüşerek de ölümsüzleştiği ilk film Marleen Gorris'in Mrs. Dalloway filmi. Elbette bir de sevdiğim filmlerden biri olan, Virginia Woolf'un Mrs. Dalloway romanını yazmaya başladığı zamanla başlayarak Virginia Woolf'u ve farklı zamanlarda yaşamış iki farklı kadının yaşamını inanılmaz bir kurguyla birleştiren Stephen Daldry'nin 2002 yapımı The Hours / Saatler filmi var.

---

Marleen Gorris'in Mrs. Dalloway filmini de sevdiğimi söyleyebilirim. Evet, Mrs.Dalloway çiçekleri kendisinin alacağını söyler ve çiçekçi dükkanına doğru yola çıkar.

Experimenter

"Kişinin davranışlarını belirleyen, karakteri değildir; içinde bulunduğu durumdur!" diyen sosyal psikolojinin tartışmalı isimlerinden Stanley Milgram'ın kendi adını taşıyan "Milgram Deneyi"'ni yani itaatkarlık deneylerini konu alan Michael Almereyda'nın 2015 yapımı Experimenter / Deneyci filmini zaman zaman çekim tekniği sebebiyle yorucu bulsam da ilginç bulduğumu söyleyebilirim. "Ben sadece bana verilen emirleri uyguladım ve görevimi yaptım!" diyerek işlediğiniz suçlardan bertaraf edebilir misiniz?" sorunsalını güzelce bırakıyor izleyicisine ve sorgulatıyor Experimenter / Deneyci filmi...

---

"Familiar Stranger / Tanıdık Yabancı" kavramı aktarılırken George Orwell'ın '1984' kitabı da geçiyor filmden... 'Tanıdık Yabancı' yani düzenli faaliyetlerden örneğin otobüs, metro vb. beklerken durakta aynı zamanlarda aynı eylemi tanıdığımız ancak etkileşimde bulunmadığımız bireyler...