Başucu kitaplarım gibi başucu müziklerim de vardır. Ruh halime, zamanın getirdiklerine, götürdüklerine, yapmak istediklerime, gerçekleştiremediklerime göre değişir dinlediklerim. Son zamanlarda başucu müziklerimden birisi Ludwig van Beethoven’dan Kreutzersonate / Kroyçer Sonat. Fazıl Say’ın da Patricia Kopatchinskaja ile yorumladığı ve “Bu sonatı her çaldığım gün mutlu olurum. Derinden mutlu olurum.” dediği Beethoven’ın 9 Numaralı La Majör keman sonatının oldukça hüzünlü bir öyküsü var.
Sonatla ilgili detaylar icin meraklısına
şuradaki linkin oldukça faydalı olduğunu söyleyebilirim. Beethoven, Kroyçer Sonat’ı dönemin ünlü kemancısı George Bridgetower'a ihtaf etmiş ve kendisi piyanoda, Bridgetower da keman ile bu eseri ilk kez 1803'te icra etmişler. Fakat Bridgewater Beethoven'in önem verdiği Kontes Giulietta Guicciardi adındaki bir kadın hakkında ileri geri konuşunca öfkelenen Beethoven bu eserini Bridgetower’a ithaf etmekten vazgeçmiş ve yine o dönemin en ünlü kemanisti olarak bilinen Rodolpho Kreutzer’e adamış. İşte Beethoven’ın 9 Numaralı La Major keman sonatının adı böylelikle Kroyçer Sonat olarak müzik tarihine yerleşmiş. İşin ilginç tarafı Rodolpho Kreutzer kendisine ithaf edilen, adıyla anılan bu eseri hiç çalmamış, üstelik "anlaşılmaz" olarak nitelemiş. Sonatla tanışıklığım yeni değil ama utanarak itiraf etmeliyim ki Lev Nikoleyevich Tolstoy’un bu sonatın adından etkilenerek yazdığı romandan çok yeni haberim oldu. Beethoven’ın sonatını bestelemesinden yaklaşık 84 yıl sonra, ilk kez 1887'de Yasnaya Polyana'da (Rusçası Я́сная Поля́на: Lev Nikoleyevich Tolstoy'un doğduğu, kitaplarını yazdığı ayrıca da gömülü olduğu evi) sonatı dinleyen Tolstoy acaba neler düşündü de sonatın adını verdiği, çok tartışılan, yayınlandığı gibi sansürlenen eserini yazdı diye kafa yordum öncelikle. Kroyçer Sonat (Крейцерова соната)’ıyla ilgili 11 Ağustos 1889 tarihinde günlüğüne şöyle bir not düşmüş sevgili Lev Nikoleyevich Tolstoy: “Bugün hiç bir şey yapmadım, mantar toplamaya çıktım ve Kroyçer Sonat’ı düşündüm.” Tolstoy’un 1889'da yazımını tamamladığı uzun bir tren yolculuğunda geçen Kroyçer Sonat’ını yeni okumaya başladım. Mantar toplamaya gidemeyeceğim ama bu yakınlarda bir tren yolculuğu yapmak hiç fena olmaz diye düşünüyorum! :)
Kroyçer Sonat üzerine pek çok film de çekilmiş. Elbette öncelikle Rusça 1987 yapımı olan Sofiya Milkina ve Mikhail Shvejtser’in birlikte yönettikleri
Kreytserova sonata filmini edinip izlemek üzere belleğime not ediyorum. Güzel, nitelikli filmleri yeniden çevirmekte ve çoğu zamanda da bozmakta hiç bir sakınca bulmayan Hollywood sineması, 2008’de de bu filmi tekrar yorumlamış: Rusça orjinalini izledikten sonra, 2008 yapımı
The Kreutzer Sonata filmini de izleyebilirim diye belleğime usulca kaydediyorum.
